Deelnemers aan Leiderschap in complexiteit onderzoeken het complexiteitsdenken, zowel de natuurwetenschappelijke, ‘harde’ traditie ervan als de kritische. Cruciaal in dit proces van persoonlijke ontwikkeling is de moderator, die samen met deelnemers de Comeniaanse vrijplaats vormgeeft en bewaakt, opdat de persoonlijke reflectie alle ruimte kan krijgen. Hiervoor zijn in het programma dagelijkse momenten van reflectie geprogrammeerd, als rust- en oogstpunten. Co-creatie speelt tevens een belangrijke rol in de leergang. Uitgangspunt hierbij is de constatering dat de deelnemers elk, vanuit divers leiderschap, persoonlijke ontwikkeling en vakgebieden unieke en uitzonderlijke kennis en ervaring inbrengen.
In de Grote Kerk van Naarden ontving alumna Mardjan Seighali, directeur UAF, de Comeniusprijs. “Als vluchteling en vrouw heeft Mardjan Seighali hard moeten werken om een leven en een loopbaan in Nederland op te bouwen. Ze is daar voortreffelijk in geslaagd. En zij speelt, in de geest van Comenius en mede door het bekleden van tal van maatschappelijke functies een belangrijke en inspirerende rol in onze samenleving,” aldus voorzitter van de jury professor dr. Douwe D. Breimer.
Reflectie door Harry Kunneman, Emeritus hoogleraar Sociale en Politieke theorie en fellow van het Institute for Advanced Studies van de Universiteit van Stellenbosch.
Net zoals het begrip structuur in de jaren zeventig en tachtig op ieders lippen was en het begrip ‘systeem’ in de decennia daarna een grote populariteit genoot, zo is inmiddels ‘complexiteit’ het alomtegenwoordige, te pas en te onpas gebruikte, begrip. Harry Kunneman beschrijft drie verschillende manieren om dit begrip te gebruiken; complexiteitsbabbels, complexiteitstheorieën en complexiteitsdenken.
Hans Renner (1946), emeritus-hoogleraar Geschiedenis van Midden- en Oost-Europa aan de RUG, en zijn dochter Kirsten (1976), werkzaam bij Crédit Suisse, hebben allebei een band met de Comenius Leergangen. Hans is een van de sprekers tijdens de Praagse module, een belangrijk onderdeel van de European Leaderschip Course. Kirsten volgde drie jaar geleden de leergang Wijsheid in Leiderschap. Over Comenius zegt Hans het volgende: “Hij was een Europeaan van voor de Europese tijd. Hij vond dat je breed moet kijken en veel moet weten. Wat ik onze leiders, managers en topbestuurders wil meegeven is dat ze verder leren kijken dan Nederland en zich bewust worden van hun Europese identiteit. Daarvoor is de Praagse module zeker niet de slechtste keuze.”
“De Comenius leergang Wijsheid in Leiderschap heeft mij intellectuele en persoonlijke verdieping en uitdaging gebracht. Ik heb ervaren hoe belangrijk het is om rust te hebben in je eigen denken, voelen en handelen. Daarbij is de samenhang cruciaal van belang. Als je je openstelt voor anderen en wat je voelt.
Dat benoemt zonder oordeel. En als je je bewust bent van wat voor jou leidende principes zijn. En opnieuw leert zonder oordeel het principe van de ander wilt ontdekken. En dat durft. Als je de zaken in verhouding ziet. En je ook afvraagt wat de betekenis kan zijn een jaar van nu. Of langer. Als je je tevreden kunt stellen. Ook als je zoektocht geen eenduidige verklaring biedt. Dan ben je pas echt wijs.”
Mirjam Swarte
Secretaris
Algemene Rekenkamer Den Haag
Alumna