Van stenensjouwers naar kathedralenbouwers

In gesprek met moderator Henk Schildkamp over de leergang Verdiept Leiderschap – Het privatissimum

“Veel uitstekende managers en bestuurders beschikken over een gereedschapskist vol prachtige vaardigheden. Ze kunnen goed organiseren, bedenken knappe strategieën en rollen succesvol businessplannen uit. Tot zover gaat het goed. Maar het kan nóg beter. Als je leert om niet alleen vanuit vaardigheden, maar meer vanuit authenticiteit en autonomie te sturen, dan zul je ervaren dat leidinggeven een stuk eenvoudiger wordt. Je geeft dan je inspiratie door aan anderen, waardoor je organisatie kan gaan vliegen.” Aan het woord is Henk Schildkamp, een van de gepassioneerde moderatoren van Comenius. Wij spraken met hem over de leergang Verdiept Leiderschap die hij onder zijn hoede heeft. 

Plato spreekt volgens Schildkamp over de koning en de filosoof. Schildkamp: “De koning heeft als opdracht het land ordentelijk te besturen. Maar de filosoof staat anders in het leven. Die maakt gebruik van de bronnen die hij tot zijn beschikking heeft om na te denken over wat het leven waard is en wat het leven waard maakt om geleefd te worden. Hier gaat het om de verbinding met jezelf.”

Tekortbehoeftes
De pyramide van Maslov leert ons dat zaken als ‘nadenken over het leven waard is’ pas kan plaatvinden als in een aantal basisbehoeften is voorzien. Die behoeften zijn universeel. Schildkamp noemt dat ‘tekortbehoeften’: “Je stuurt je leven op basis van het voorzien in deze behoeften en dat betekent dat je steeds zoekt naar de opvulling van je tekorten. Daar word je afhankelijk van. Maar je zult ook zien dat er een fase in je leven komt – die wordt vaak aangejaagd door een gebeurtenis die indruk maakt – waarin je juist zoekt naar groei van je autonomie, naar vrijheid. En dat staat dan los van de tekorten waarmee je in je leven te maken hebt. Er kan echter een belemmerende factor zijn. En dat is dat je de stilte niet toe kunt laten in je leven, dat je niet los kunt komen van de hectiek van alledag.”

Ont-dek je eigen bronnen
Volgens Schildkamp is er een manier om los te komen van de dagelijkse hectiek om ruimte te bieden aan je eigen bronnen, die jou authentiek maken. Schildkamp: “Bij Comenius noemen we die manier ont-dekken, met een streepje ertussen, in feite is die schrijfwijze een vondst van een van onze deelnemers. Alle leergangen hebben dat in zich, maar Verdiept Leiderschap wel in het bijzonder. Die leergang richt zich op het hervinden van de grondtoon – dat is een term uit de muziek – die iedereen in zich heeft. Mijn overtuiging is dat leiders en bestuurders die zichzelf hierop bevragen, dichterbij zichzelf staan en dat leiden en sturen daardoor een stuk eenvoudiger worden. Door al dat managen en sturen is het mogelijk dat je je grondtoon uit het oog bent verloren. Verdiept Leiderschap doet een appel op het woorden-geven aan het contact met jouw grondtoon. Alleen dan kan je de inspiratie die je zelf hebt ook doorgeven aan de ander.”

Socratisch gesprek
Om de verbinding met ‘de ander’ te zoeken, gebruiken alle Comeniusprogramma’s, ook Verdiept Leiderschap, het socratische gesprek. Schildkamp: “De kunst van het leiderschap is de kunst van het stellen van goede vragen en vooral ook het doorvragen. Vragen openen en doorvragen opent verder. Wat maakt dat mensen doen wat ze doen? Door te vragen doet iemand echt moeite en laat hij of zij zien dat de ander ertoe doet. Vragen stellen zorgt ervoor dat er een verbindend gesprek ontstaat dat veel op kan lossen en los kan maken wat vastzit.”

Kathedralenbouwers
Als je erin slaagt, volgens Schildkamp, om verbinding met de ander te maken, dan kun je hem of haar meenemen in je eigen visie, je bevlogenheid en dromen. Schildkamp: “Als je de mensen om je heen op deze manier aan je kunt binden, dan transformeer je hen van stenensjouwers naar kathedralenbouwers. Je moedigt ze aan om los te komen van hun gereedschapskist en hun rol als stenensjouwer en om op zoek te gaan naar het grotere plaatje, de kathedraal, het plaatje dat leven en werk zin geeft. Je zult zien dat anderen het prettig vinden om op deze manier te worden meegenomen. Immers, iederéén wil ertoe doen, zin ervaren en meebouwen aan de kathedraal.”

Lees meer over de leergang Verdiept Leiderschap

*Ont-dekken. Alles is er al, alleen je moet even de deksel eraf halen, je moet het ont-dekken. Je moet ergens iets afhalen om te zien wie je werkelijk in de kern bent.

Henk Schildkamp studeerde geneeskunde in Nijmegen en werkte in Botswana als tropenarts. In Twente was hij aansluitend enige tijd huisarts en ontwikkelde hij zich tot sociaal geneeskundige. Vanaf zijn 35e bestuurde Henk uiteenlopende zorgverzekeraars. Als bestuursvoorzitter gaf hij jarenlang leiding aan Menzis, een van Nederlands grootste verzekeraars. Sinds 2005 modereert Schildkamp voor Comenius. Naast Comenius is muziek Henks grote passie.