Bildung en Wetenschap
Waardengedreven
Hoofd en Hart
Waarden vormen de kern van wijs leiderschap. Toenemend worden leiders hierop bevraagd: waar sta je en waarvoor sta je? Werken aan ‘values-based-leadership’, dat naast waarden ook ethiek en moraliteit betreft, is relevant en kan ook zeer inspirerend zijn. Voor menig executive blijkt het meer dan een onontkoombare innovatie van de eigen professionaliteit – het is tevens een fundamentele ervaring die raakt aan de diepste persoonlijke drijfveren en overtuigingen.
Veel grote vragen van dit moment zijn onlosmakelijk verbonden met waarden, ethiek en moraliteit. Integriteit, diversiteit, duurzaamheid, bestaanszekerheid, solidariteit: leiders ervaren de grote verantwoordelijkheid in deze en andere impactvolle kwesties te komen tot een zorgvuldig en wijs besluit, als complex. Als een tasten in het duister.
In het leiderschapsprogramma On values & ethics verkennen deelnemers de betekenis en de impact van waarden op het persoonlijke en professionele handelen. Hiertoe wikken en wegen ze fundamentele waarden als menselijke waardigheid, vrijheid, solidariteit, rechtsstatelijkheid (Rule of law) en democratie. Deze waarden zijn niet willekeurig gekozen. Ze vormen de pijlers van de Nederlandse grondwet. Het zijn de tevens de grondwaarden die alle, in de Europese Unie verenigde landen delen. Zo gezien zijn het ‘Europese waarden’.
In Parijs, Rome, Warschau, Athene, Berlijn en Brussel lokt een breed scala aan sprekers met academische, politieke, culturele, commerciële en spirituele achtergronden nieuwe inzichten uit en stimuleert tot vrijmoedige reflecties op de eigen, vertrouwde waarden. Indringende vragen worden hierbij niet geschuwd. Zoals die naar de impact van waarden op het eigen ethisch handelingskader. Zijn waarden daadwerkelijk leidende principes in het eigen leven en werk – of zijn ze slechts abstracte begrippen ‘op afstand’? Zijn persoonlijke waarden statisch of zijn ze dynamisch? Met andere woorden: staat de leider open voor verrijking en verdieping van de eigen waarden met de kennis en de ervaring van ‘de ander’? Zijn waarden contextgebonden, onderhandelbaar en uitwisselbaar? Bij deze en andere vragen die samenhangen met values-based-leadership groeien in dit programma antwoorden en nuances.
Leren van en via de ander, in de ‘vrijplaats’ is een belangrijke methode in de leiderschapsprogramma’s van Comenius: exploring wise leadership together. Open en onbevooroordeeld discussiëren en reflecteren met deelnemers en sprekers die de gedeelde waarden wellicht anders interpreteren – of die ze zelfs fundamenteel in twijfel trekken – is een proces dat verrijkt. Het schenkt wijsheid, geeft richting en scherpt de geest. En het versterkt de solidariteit en het vertrouwen. Binnen de dynamische opzet van dit programma is de moderator het rustpunt. Uit de rijke ‘oogst’ aan inzichten, dilemma’s, vragen en twijfels destilleert de moderator – samen met de deelnemers – sleutelthema’s voor reflectie en persoonlijke groei. De socratische dialoog is in dit proces een onmisbaar instrument.
- Pieter-Matthijs Gijsbers, Director Comenius
What significance do the fundamental European values, laid down by the European Union, have for directors, senior managers and members of supervisory boards, regulatory boards and executive committees personally? To what extent are leaders in Europe aware of these values, and do they, in fact, act in accordance with them themselves? During the new Comenius European Values course, participants explore these values during their tour of Berlin, Istanbul, Athens, Rome, Warsaw, Helsinki, Paris and Brussels.
The new Comenius European Values course started in September with twelve Dutch participants, and now, with participants from the EU, UK and Switzerland, the English edition will be getting under way. This is the first time that people from outside the Netherlands are being invited to participate. Comenius director Pieter-Matthijs Gijsbers says, ‘In Europe, we are facing challenges that are only becoming more difficult. This is precisely why it is so important that European leaders connect with each other. As a leadership institute with an emphasis on personal development, Comenius can play an outstanding role in this.’
It comes as no surprise that the very first of all values the EU claims to uphold is Human Dignity. A history of Europe reads in many ways as the repeated violation of this principle, whether it concerns World Wars, colonialism, conquest, slavery, Oliver Twist, evil emperors and bloodthirsty kings. The first thing Achilles does upon defeating Hector is dragging his corpse behind his chariot around the walls of Troy. Yet, despite its dark pages, Europe also has a long tradition of respect for the individual and has firmly established the concept of Human Dignity as the cornerstone of its ethics, law and politics.
Human Dignity knows many conceptual forms that are connected to sanctity, autonomy, personhood, flourishing, and self-respect. We might trace its origin across millennia of philosophical and religious thought. One could say that our value of Human Dignity is a modern continuation of the Christian idea of the soul, and before that of ancient mythology, such as the Greek Goddess of the soul, Psyche. However, Human Dignity ipso facto does not inform us on the what and the how: agreed, human beings are intrinsically valuable, now what?
