Bildung en Wetenschap
Waardengedreven
Hoofd en Hart
In dit essay de weergave van de spreekbeurt van de eerste spreker, met als perspectief: ‘Wonderen die menigeen schijnt te negeren.’ Daar mee mogelijk een optimistisch perspectief, gegeven het boek van Prof. Dr. Paul van Tongeren: ‘Een dreiging die niemand schijnt te deren.’
Het is natuurlijk een overmoedige illusie om te denken dat ik hier in een kwartiertje een helder beeld van de toekomst kan schetsen en hoe we ons daarop kunnen voorbereiden. Hybris, overmoed wordt gestraft en vandaar dit nederig statement.
Toch kunnen we misschien wel wat verstandigs overbrengen. Maar dan niet vanuit een analytisch verhaal met componenten zoals: Is er één toekomst en is die gedetermineerd of zijn er meer toekomsten en zijn die maakbaar? Wie maken die toekomsten dan? We verlaten snel deze Newtoniaanse aanpak, want dan zijn we miljoenen gerespecteerde boeken verder en weten we nog niets. We doen het daarom anders. Hoe anders?
Het antwoord op de vraag ‘Hoe bereiden ons voor op de toekomst’ geven we direct. Het lijkt flauw, maar dat is het niet. We bereiden ons voor op de toekomst door te beginnen met de voorbereiding op de toekomst. Dat vergt een zingevende visie, een wenkend perspectief. Kijk en daar zitten hem nou net de crux. Wie van u staat ’s ochtends op met de gedachte ‘Wat wil ik nu werkelijk?’ en ‘Waar wordt ik nou echt gelukkig van?’. Hoe noemen we dat ook al weer als iemand écht gelukkig is? Weet u dat nog? We noemen zo iemand ZIELSGELUKKIG! Dan zijn we direct bij de kern en mijn grote held Aristoteles en zijn sleutelzin: ‘Psychès energeia kat’ aretèn’. Dat onze ziel op een voortreffelijke wijze in werking mag worden gezet, kortom zich mooi openvouwt en wel gedurende ons hele leven lang, zegt hij er nog bij. Kijk, dan zijn we ook bij Robert Kennedy, 18 Maart 1968: ‘Too much and for too long we seem to have surrendered Personal Excellence (lees Aretè) and Community Values in the mere accumulation of material goods’.
Wat wij zelf als individu niet doen, ons afvragen wat maakt ons nou zielsgelukkig, daar lopen we ook als collectief steeds weer met een grote boog om heen. Wat maakt de mensheid zielsgelukkig?
